Otoczenie rynkowe

1. Sytuacja na rynku finansowym w obliczu pandemii koronawirusa:

W 2020 r. na warszawskim parkiecie obserwowaliśmy odbicie globalnych trendów oraz, po trudnym i niepewnym drugim kwartale, serię przeprowadzonych z sukcesem IPO spółek technologicznych, z sektora e-commerce, biotechnologicznych i gamingowych.

Implikacje dla GPW:

W 2020 r. GPW umocniła pozycję regionalnego hubu dla spółek branży gamingowej, ale wydarzeniem roku było rekordowe w historii warszawskiej giełdy IPO Allegro o wartości 10,6 mld zł (uwzględniając zrealizowaną opcję dodatkowego przydziału 15% akcji). Rok 2020 upłynął pod znakiem napływu na rynek inwestorów indywidualnych – na koniec 2020 r. KDPW prowadził ponad 1,329 mln rachunków papierów wartościowych oraz rachunków zbiorczych. W sumie przez cały 2020 r. przybyło blisko 85 tys. rachunków (+6,8%). To najlepszy wynik od 2010 r., gdy zainteresowanie giełdą wśród nowych inwestorów napędzały wielkie prywatyzacje (m.in. GPW, Tauronu i PZU).

Liczba rachunków papierów wartościowych oraz rachunków zbiorczych prowadzonych przez KDPW.

Źródło: KDPW

W 2020 r. związku z występującą na świecie epidemią koronawirusa (COVID-19), a w szczególności odnotowanymi przypadkami zachorowań w Polsce, Zarząd Giełdy na bieżąco analizował wpływ ryzyka tego zagrożenia na sposób funkcjonowania Giełdy oraz całego ekosystemu rynku kapitałowego. W 2020 r. światowe rynki kapitałowe były poddane silnej presji związanej z rozprzestrzenianiem się epidemii koronawriusa - w tych wymagających warunkach priorytetem Giełdy stało się zapewnienie bezpieczeństwa obrotu oraz dołożenie wszelkich starań, aby dostępność świadczonych przez Giełdę usług przebiegała bez zakłóceń i w sposób ciągły.

2. Globalizacja i wzrost konkurencji:

W ostatnich latach - za sprawą wprowadzenia przez Unię Europejską dyrektywy MiFID I oraz MiFID II - zwiększył się poziom konkurencji pomiędzy platformami obrotu instrumentami finansowymi na Starym Kontynencie. Spółki prowadzące rynki regulowane konkurują między sobą o pozyskiwanie nowych emitentów, inwestorów, odpowiednią płynność i obroty na rynku. Dodatkowym wyzwaniem dla tradycyjnych giełd stały się również alternatywne platformy/systemy obrotu, takie jak MTF (Multilateral Trading Facility), OTC (Over the Counter Market, rynek pozagiełdowy) czy SI (Systematic Internaliser), których rozwój wsparły dyrektywy MiFID I oraz MiFID II.

Część MTF-ów z biegiem czasu uzyskało status rynku regulowanego, czego przykładem jest CBOE Europe Equities. Z doświadczeń innych tradycyjnych giełd wynika, że aktywność alternatywnych platform obrotu ma wpływ na zwiększenie całkowitego obrotu spółkami z danego rynku. Jest to spowodowane m.in. przyciągnięciem nowych grup inwestorów oraz działaniem arbitrażystów tj. podmiotów wykorzystujących strategie oparte na handlu akcjami tych samych spółek na dwóch lub kilku rynkach, na których taki handel jest oferowany. Natomiast procentowy udział w całościowym obrocie po stronie macierzystych giełd zazwyczaj ma tendencję malejącą. Od kilku lat obrót akcjami polskich spółek jest oferowany m.in. przez londyńską platformę Turquoise (należy do London Stock Exchange), a od 5 listopada 2018 r. również przez CBOE Europe Equities. W 2020 r. na obydwu platformach obserwowano sesje, na których odbywał się obrót akcjami polskich spółek, ale ich udział w obrotach nie był znaczący. W ocenie Giełdy jest to dowód na to, że w przypadku mniejszych rynków - takich jak GPW - preferowana jest koncentracja obrotu na macierzystej platformie. Jeżeli chodzi o obrót akcjami polskich spółek, to alternatywne platformy obrotu oferują istotnie niższe koszty egzekucji zleceń, natomiast są już dużo mniej konkurencyjne pod względem kosztów rozliczenia i rozrachunku.

Implikacje dla GPW:

Działania podejmowane w celu ciągłego rozwoju i wzrostu konkurencyjności GPW:

• poprawa płynności rynku akcji i jakości arkusza zleceń. W tym celu wprowadzono promocje dla klientów elektronicznych (HVP, HVF), a także wdrożono programy dla animatorów rynku. Wprowadzono i usprawniono także funkcjonalności systemu, odpowiadające potrzebom uczestników rynku, którzy realizują duże zlecenia.
• rozwój usług kolokacji - funkcjonująca od I kwartału 2016 r. usługa kolokacji jest istotnym elementem infrastruktury rynku kapitałowego, pozwalającym zbudować segment elektronicznych dostawców płynności i w efekcie znacznie poprawić płynność w arkuszu zleceń.
• w 2020 r. kontynuowano, uruchumiony w marcu 2019 r., giełdowy Program Wsparcia Rozwoju Technologii. Został on wypracowany po konsultacjach z domami maklerskimi i polega na możliwości skorzystania z rabatów w zakresie niektórych opłat giełdowych pod warunkiem poniesienia przez domy maklerskie wydatków na zwiększenie potencjału technologicznego, a co za tym idzie podniesienia jakości oferowanych usług.
• 2 lipca 2020 r. zarząd Giełdy zatwierdził dopuszczenie kolejnych spółek do Programu Wsparcia Pokrycia Analitycznego (PWPA), który wystartował w czerwcu 2019 r. Do dotychczasowych 39 uczestników Programu organizowanego dołączyło kolejnych 12 spółek . Program obejmuje 51 spółek (szczegółowy opis Programu znajduje się w rozdziale 4.3.8).
• wpływ na poprawę atrakcyjności obrotu giełdowego realizowanego na platformach GPW ma program Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) oraz planowane inicjatywy związane ze Strategią Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK).
• w związku z przekwalifikowaniem Polski do grona rynków rozwiniętych przez agencję FTSE Russell i agencję Stoxx, wspólnie z krajowymi brokerami GPW aktywnie promuje polski rynek akcji wśród globalnych inwestorów. W 2020 r. w obliczu braku możliwości zorganizowania tradycyjnych konferencji, Giełda zorganizowała m.in. pierwszy ‘virtual roadshow’ z globalnymi inwestorami.
• aktywizacja inwestorów indywidualnych – napływ tej grupy inwestorów GPW przyczynia się do zwiększenia wartości obrotów, wzrostu wskaźnika velocity oraz umocnienia pozycji GPW jako regionalnego centrum finansowego. GPW prowadzi szereg działań edukacyjnych oraz konferencji skierowanych do inwestorów indywidualnych.
• rozwój rynku pierwotnego – w 2020 r. obserwowano wyraźnie ożywienie na rynku IPO w Warszawie, rok 2021 również zapowiada się obiecująco pod kątem nowych ofert.

Porównanie obrotów akcjami w ramach arkusza zleceń na europejskich giełdach zrzeszonych w FESE oraz alternatywnych platformach obrotu [bln EUR]

Źródło: FESE – European Equity Market Report; *CBOE Europe Equities w terminologii FESE to rynek regulowany. Na potrzeby danych porównawczych ujęto go w "alternatywnych platformach obrotu"

Według danych FESE w 2020 r. alternatywne platformy obrotu (Turquoise, Aquis Exchange) oraz CBOE Europe Equities (platforma o rodowodzie MTF, w terminologii FESE klasyfikowana już jako rynek regulowany; na potrzeby niniejszej analizy, potraktowana jako „alternatywna platforma”), odpowiadały łącznie za 2,2 bn EUR, tj. 20,9% obrotu akcjami w Europie w ramach arkusza zleceń. Łączna wartość obrotów na europejskim rynku akcji w ramach arkusza zleceń (zarówno giełdy jak i alternatywne platformy obrotu) wyniosła 10,8 bln EUR.

3. Liczba spółek notowanych

Na koniec 2020 roku, na wszystkich giełdach europejskich zrzeszonych w FESE lub WFE, było notowanych 9 326 spółek krajowych. Najwięcej hiszpańskiej giełdzie BME (2 711 spółek) oraz LSE (1 969 spółek). GPW plasowała się pod tym względem na piątej pozycji w Europie z wynikiem 782 notowanych spółek krajowych.

Liczba notowanych spółek krajowych na giełdach w Europie na koniec 2020 r.

Źródło: FESE; WFE

Implikacje dla GPW:

W 2020 r. na Rynku Głównym GPW odnotowano 7 debiutów oraz 14 debiutów na rynku alternatywnym NewConnect. Wartość pierwotnych ofert publicznych (Initial Public Offering, IPO) przeprowadzonych na europejskich giełdach w 2020 r. wyniosła 20,3 mld euro – to spadek o 8% w porównaniu do 2019 roku (22,1 mld euro). Z raportu „IPO Watch Europe 2020” przygotowanego przez firmę doradczą PwC wynika, że Allegro.eu było drugim największym debiutem w Europie (i dziewiątym na świecie) w 2020 r.

4. Kapitalizacja rynków akcji

Według danych FESE na koniec 2020 r. na czele największych europejskich giełd pod względem kapitalizacji znalazły się kolejno grupa Euronext (prowadzi rynki regulowane w Belgii, Francji, Irlandii, Holandii, Portugalii, Norwegii i Wielkiej Brytanii), LSE i Deutsche Boerse. GPW znalazła się na siódmym miejscu (146 mld zł) w Europie, będąc zarazem największym rynkiem w regionie CEE.

Kapitalizacja spółek krajowych na giełdach w Europie na koniec 2020 r. [mld EUR]

Źródło: FESE, (monthly statistics, December 2020); dane o LSE Group pobrano ze statystyk WFE i przeliczono z USD na EURO

Implikacje dla GPW:

GPW z kapitalizacją 146 mld EUR zajmuje siódme miejsce na Starym Kontynencie, będąc zdecydowanie największym rynkiem w regionie CEE.

5. Obroty akcjami

Zgodnie z raportem FESE - pod względem wartości obrotów akcjami - europejski rynek giełdowy cechuje się dominacją kilku największych operatorów. W 2020 r., liderem obrotów z wynikiem 2,19 bln EUR była grupa Euronext. Drugie miejsce z wynikiem 1,84 bln EUR należało do London Stock Exchange Group. Trzecie miejsce zajęła Deutsche Boerse z wynikiem 1,81 bln EUR.

Wartość obrotów akcjami w ramach arkusza zleceń w Europie w 2020 r. [mld EUR]

Źródło: FESE (monthly statistics, December 2020)

Procentowa zmiana wartości obrotów akcjami w ramach arkusza zleceń na giełdach w Europie: 2020 vs. 2019. [EUR]

Źródło: FESE (monthly statistics, December 2020)

Implikacje dla GPW:

Zgodnie z danymi prezentowanymi w statystykach FESE wartość obrotów akcjami w ramach arkusza zleceń na GPW wyniosła 70,1 mld EUR (+56,1% rdr), co oznacza, że udział GPW w europejskich rynku wyniósł 0,70% w 2020 r. vs. 0,48% w 2019 r. GPW pozostała zdecydowanym liderem w regionie Europy Środowo-Wschodniej, pod względem wartości obrotów akcjami.

6. Wskaźnik płynności

Współczynnik płynności (inaczej velocity ratio) jest stosunkiem obrotów do średniej miesięcznej kapitalizacji na poszczególnych giełdach. W statykach FESE wartości velocity podawane są w miesięcznych interwałach czasowych – po uśrednieniu miesięcznych danych za cały rok 2020, największy wskaźnik płynności dla spółek krajowych (ang. domestic equity trading velocity) odnotowano na giełdach Deutsche Boerse (87,8%) i SIX (69,8%).

Wskaźnik płynności na giełdach w Europie w 2020 r.

Źródło: FESE oraz WFE dla LSEG

Implikacje dla GPW:

W 2020 r. uśredniony wskaźnik velocity na GPW wyniósł w 59,8%, co stanowi jeden z najwyższych wyników w Europie.